- Giới thiệu tổng quan về đơn vị
Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh (HRE), thuộc Khoa Cơ khí trường Đại học Bách khoa – ĐHQG TP.HCM, là một trong những đơn vị đào tạo và nghiên cứu hàng đầu tại Việt Nam trong nhiều lĩnh vực kỹ thuật nhiệt – lạnh như: điều hòa không khí, cơ điện công trình, lạnh công nghiệp, lò hơi, buồng đốt, sấy, nhà máy nhiệt điện, năng lượng tái tạo (động cơ gió, năng lượng mặt trời…), sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng, vv… Với triết lý giáo dục hướng đến việc phát triển sinh viên trở thành những cá nhân trọn vẹn về trí tuệ, kỹ năng và nhân cách, Bộ môn không ngừng nỗ lực để khẳng định vị thế hàng đầu của mình.
Sứ mệnh của Bộ môn là đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao, có khả năng làm việc trong môi trường đa ngành và đa văn hóa, đóng góp hiệu quả vào sự phát triển của các lĩnh vực kỹ thuật nhiệt, lạnh, bảo toàn năng lượng và năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Bộ môn luôn kết hợp chặt chẽ giữa công tác đào tạo với nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các hoạt động liên quan trong nước và quốc tế.
Chương trình đào tạo của Bộ môn được xây dựng toàn diện ở cả ba cấp độ: Cử nhân, Thạc sĩ và Tiến sĩ. Đội ngũ giảng viên là một thế mạnh lớn, bao gồm các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ và Thạc sĩ được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm giảng dạy và có nhiều thành tựu nghiên cứu khoa học. Đáng chú ý, hơn 80% giảng viên có bằng Tiến sĩ từ các trường đại học uy tín trên thế giới như Canada, Úc, Nhật Bản, Nga, Ý, Bungari và Hàn Quốc. Mỗi năm, các Thầy Cô Bộ môn thường xuyên tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, viết bài báo đăng các Tạp chí khoa học công nghệ trong và ngoài nước cũng như tham gia trình bày trong nhiều Hội thảo khoa học và trực tiếp đào tạo nhiều khóa về kỹ thuật cho Doanh nghiệp. Bên cạnh đó, thông qua mạng lưới cựu sinh viên và doanh nghiệp được phát triển gắn kết chặt chẽ và sâu rộng với Bộ môn, hàng năm nhiều chương trình Lễ trao học bổng, seminar giới thiệu ngành nghề và các công nghệ mới đã được Bộ môn và các Doanh nghiệp phối hợp tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt, từ đó giúp các em nâng cao kiến thức, kỹ năng, hiểu biết nhiều hơn về ngành nghề và xu hướng phát triển sắp tới trong các công việc mà các em sẽ đảm trách sau khi ra trường.
Sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật Nhiệt có năng lực chuyên môn vững vàng, có khả năng làm việc trong nhiều lĩnh vực đa dạng từ lạnh công nghiệp, điều hòa không khí, sấy nông sản thực phẩm, đến nhiệt điện, hệ thống hơi, năng lượng tái tạo và quản lý năng lượng. Nhu cầu nhân lực của ngành là rất lớn, thể hiện qua việc sinh viên của Bộ môn luôn được các tập đoàn hàng đầu như Daikin, Mitsubishi Electric, LG, Samsung, Panasonic, Taikisha, Arico,… săn đón. Nhiều cựu sinh viên của ngành hiện đã và đang đảm trách các vị trí chủ chốt trong công ty hoặc đã thành lập doanh nghiệp riêng hoạt động trong lãnh vực tư vấn thiết kế, thầu thi công, bảo trì sửa chữa… các hệ thống cơ – nhiệt – điện – lạnh hoạt động rộng khắp đất nước, điển hình như các công ty: SolarBK, BKG, Enerteam, First Green, Lò hơi Hồng Nhựt, …
2. Lịch sử hình thành và phát triển
Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh, Khoa Cơ Khí, trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh được chính thức thành lập ngày 22/01/2002. Đây là bộ môn phụ trách đào tạo ngành Kỹ thuật Nhiệt trải dài cho toàn bộ các bậc đào tạo từ đại học, cao học cho đến Tiến sĩ của trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, về mặt lịch sử, có thể nói Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh là một trong vài bộ môn được thành lập sớm nhất ở trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh và đã trải qua nhiều tên gọi khác nhau. Theo thứ tự thời gian, nếu tính từ 30/4/1975, có thể chia lịch sử của Bộ môn công nghệ nhiệt lạnh ra làm 3 giai đoạn chính như sau:
2.1 Giai đoạn từ 30/4/1975 cho đến 1986
Giai đoạn Hình thành và Đặt nền móng (Sau 1975)
Tiền thân của Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh ngày nay là Bộ môn Nhiệt & Cơ lưu chất, được thành lập ngay sau ngày 30/04/1975 trên cơ sở sáp nhập giữa các giảng viên của Học viện Kỹ thuật Phú Thọ (tên gọi cũ của Trường Đại học Bách khoa TP.HCM) và các thầy có chuyên môn tương cận từ miền Bắc chuyển vào. Giai đoạn đầu, bộ môn quy tụ đội ngũ cán bộ từ hai nguồn chính. Nguồn tại chỗ bao gồm các Thầy Nguyễn Thiện Tống, Nguyễn Hoàng Sang, Thầy Tòng, Thầy Thắng, Thầy Tâm và Thầy Nhân. Đội ngũ từ miền Bắc tăng cường có các Thầy Lê Quế Kỳ, Trần Thanh Kỳ, Hoàng Đình Tín, và sau đó là Thầy Phạm Duy Hồng, Thầy Nguyễn Hà Thanh. Ngay từ thời điểm này, TS. Lê Quế Kỳ đã được cử làm Chủ nhiệm Bộ môn và Thầy Nguyễn Thiện Tống làm Phó Chủ nhiệm. Một vài năm sau, khi Thầy Nguyễn Thiện Tống chuyển sang Bộ môn Cơ lưu chất mới thành lập, Bộ môn Nhiệt & Cơ lưu chất được đổi tên thành Bộ môn Nhiệt điện & Nhiệt công nghiệp, tiếp tục do TS. Lê Quế Kỳ dẫn dắt.
Vượt khó và Khẳng định Vai trò Tiên phong
Trong bối cảnh khó khăn chung sau năm 1975, bộ môn đối mặt với tình trạng thiếu thốn nhân lực và tài liệu giảng dạy. Tuy nhiên, đây lại là thời kỳ mà vai trò tiên phong của bộ môn được thể hiện rõ nét. Là đơn vị đầu tiên tại các tỉnh phía Nam đào tạo kỹ sư chuyên ngành thiết bị nhiệt, bộ môn không chỉ gánh vác khối lượng giảng dạy khổng lồ tại trường mà còn hỗ trợ đắc lực cho các trường bạn như Đại học Nông Lâm và Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM.
Một thế mạnh vượt trội của bộ môn thời kỳ này là sở hữu một lực lượng Tiến sĩ hùng hậu gồm TS. Lê Quế Kỳ, TS. Trần Thanh Kỳ, TS. Phạm Duy Hồng, TS. Nguyễn Thiện Tống và TS. Nguyễn Hà Thanh. Cùng với đó, nguồn tài liệu giảng dạy Kỹ thuật Nhiệt lại rất dồi dào nhờ các giáo trình về Truyền nhiệt, Nhiệt động, Kỹ thuật sấy do Thầy Hoàng Đình Tín và Thầy Lê Quế Kỳ biên soạn, sau này có thêm sách về Lò hơi của Thầy Trần Thanh Kỳ. Những tài liệu này không chỉ phục vụ trong trường mà còn trở thành nguồn học liệu quý giá cho cả khu vực. Có thể nói, ba Thầy Lê Quế Kỳ, Trần Thanh Kỳ và Hoàng Đình Tín chính là những người đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của ngành kỹ thuật nhiệt ở các tỉnh phía Nam.
Những thay đổi về Cấu trúc và Phát triển Đội ngũ
Giai đoạn 1978 – 1980, bộ môn tiếp nhận thêm một số cán bộ trẻ, bao gồm các Thầy Nguyễn Nhựt, Nguyễn Tấn Phương, Nguyễn Sơn Hải, Nguyễn Văn Tuyên và Lê Chí Hiệp, tạo nên một thế hệ kế cận đầy tiềm năng.
Ngày 15/9/1978, một bước ngoặt quan trọng diễn ra khi Khoa Động lực được thành lập trên cơ sở tách ba bộ môn Nhiệt điện & Nhiệt công nghiệp, Ô tô/máy kéo, và Máy xây dựng/bốc xếp ra khỏi Khoa Cơ khí. Ban chủ nhiệm Khoa Động lực đầu tiên gồm TS. Trương Minh Vệ (Chủ nhiệm Khoa), KS. Trần Văn Khang và sau đó là KS. Hoàng Đình Tín (Phó Chủ nhiệm Khoa).
Sau khi KS. Trần Văn Khang chuyển công tác, TS. Lê Quế Kỳ được cử làm Phó Chủ nhiệm Khoa Động lực. Lúc này, TS. Phạm Duy Hồng đảm nhận nhiệm vụ Chủ nhiệm Bộ môn. Đến cuối năm 1981, Khoa Động lực giải thể và sáp nhập trở lại vào Khoa Cơ khí. Giai đoạn này, TS. Phạm Duy Hồng lần lượt kiêm nhiệm thêm các vị trí quan trọng như Phó Chủ nhiệm Khoa Cơ khí và Trưởng phòng Vật tư của trường.
Bên cạnh hoạt động đào tạo, các thầy trong bộ môn còn tích cực tham gia vào các hoạt động chuyển giao công nghệ, góp phần giải quyết nhiều vấn đề thực tiễn của xã hội. Hai người tổ chức và chỉ đạo trực tiếp các hoạt động này là TS. Trần Thanh Kỳ và TS. Lê Quế Kỳ, khẳng định vai trò gắn kết giữa đào tạo, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng của bộ môn ngay từ những ngày đầu thành lập.
2.2 Giai đoạn từ năm 1986 cho đến năm 2002
Nhận thấy nhu cầu chuyển giao công nghệ ngày càng lớn trong khi Bộ môn không có tư cách pháp nhân, Thầy Trần Thanh Kỳ đã vận động thành lập một tổ chức khoa học công nghệ chuyên biệt. Kết quả là vào năm 1986, Trung tâm Nghiên cứu Thiết bị nhiệt và Năng lượng mới (RECTERE) đã chính thức ra đời, tách ra từ Khoa Cơ khí và trực thuộc Trường. Thầy Trần Thanh Kỳ được bổ nhiệm làm Giám đốc. Đây là đơn vị tiên phong trong khu vực từ miền Trung trở vào hoạt động trong cả lĩnh vực thiết bị nhiệt và năng lượng tái tạo, kế thừa các nghiên cứu ban đầu về năng lượng mặt trời và năng lượng gió của Thầy Trần Thanh Kỳ và Thầy Nguyễn Thiện Tống.
Giai đoạn 1986 – 2002 được xem là thời kỳ bùng nổ của các hoạt động chuyển giao công nghệ do RECTERE thực hiện. Dấu ấn của Trung tâm lan tỏa khắp các tỉnh thành phía Nam, từ chế tạo thiết bị mới, sửa chữa, bảo trì đến huấn luyện vận hành. Dòng sản phẩm chủ lực và tạo nên thương hiệu của RECTERE là các lò hơi công nghiệp vừa và nhỏ, bên cạnh đó là rất nhiều sản phẩm đặc thù khác như quạt ly tâm cao áp, máy sấy lạnh, bơm nước muối, nước nóng mặt trời… Thầy Trần Thanh Kỳ là người có công lớn nhất trong việc xây dựng uy tín và thương hiệu cho ngành Nhiệt, trong khi Thầy Nguyễn Nhựt (Trưởng xưởng C3) và Thầy Nguyễn Văn Tuyên (Phó xưởng) là những người trực tiếp triển khai hiệu quả các hoạt động này.
Từ năm 1991, RECTERE đẩy mạnh phát triển mảng Năng lượng tái tạo, trở thành đơn vị đi đầu cả nước trong thập niên 90. Tiêu biểu là các dòng sản phẩm động cơ gió do Cô Dương Thị Thanh Lương chủ trì và hệ thống nước nóng mặt trời do Thầy Lê Chí Hiệp triển khai lắp đặt.
Song song với chuyển giao công nghệ, công tác đào tạo cũng có bước chuyển mình quan trọng. Trước đây, chương trình chỉ tập trung vào “Nhiệt nóng”. Để đáp ứng nhu cầu xã hội, RECTERE đã phối hợp và sau đó tiếp nhận luôn mảng “Kỹ thuật lạnh” từ Khoa Hóa, và đến khoảng năm 1994-1995 thì chính thức đưa môn Điều hòa không khí vào giảng dạy. Sự thay đổi này đã định hình nên chương trình đào tạo Nhiệt – Lạnh toàn diện như ngày nay.
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự bùng nổ về nhân sự với việc tiếp nhận nhiều cán bộ trẻ từ các trường trong và ngoài nước, đồng thời có những thay đổi trong đội ngũ Tiến sĩ. Trung tâm có thêm các TS. Lê Chí Hiệp, TS. Hoàng Đình Tín, TS. Nguyễn Thế Bảo, nhưng cũng chia tay TS. Nguyễn Thiện Tống (chuyển bộ môn), TS. Phạm Duy Hồng (nghỉ hưu) và đặc biệt là sự mất mát lớn khi TS. Lê Quế Kỳ qua đời năm 1989.
Nhiều thành viên của Trung tâm cũng được bổ nhiệm các chức vụ quan trọng và nhận danh hiệu cao quý. PGS.TS Trần Thanh Kỳ giữ chức vụ Hiệu phó (1989-1992) và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú (2000). PGS.TS Hoàng Đình Tín cũng nhận danh hiệu Nhà giáo ưu tú (1994). Thầy Lê Chí Hiệp đảm nhiệm các chức vụ Trưởng, Phó phòng Khoa học Công nghệ và Quan hệ Quốc tế của Trường trong nhiều năm.
2.3 Giai đoạn từ năm 2002 cho đến nay
Theo chủ trương của nhà trường, Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh được chính thức thành lập vào ngày 22/01/2002 với mục tiêu đẩy mạnh đào tạo sau đại học và nghiên cứu khoa học. Giai đoạn đầu, trung tâm RECTERE vẫn tồn tại song song, nhưng toàn bộ nhân sự được chuyển biên chế sang Bộ môn mới do Thầy Lê Chí Hiệp làm Chủ nhiệm đầu tiên. Về mặt tổ chức, Bộ môn quay trở lại trực thuộc Khoa Cơ khí và chương trình đào tạo đại học được tái cấu trúc theo ba định hướng chính: (i) kỹ thuật nhiệt nóng, (ii) kỹ thuật lạnh & điều hòa không khí, và (iii) kỹ thuật sử dụng hiệu quả năng lượng & năng lượng tái tạo.
Một trong những dấu ấn lớn nhất và mang tính tiên phong của giai đoạn này là việc phát triển đào tạo sau đại học. Đứng trước nhu cầu cấp thiết của xã hội, Thầy Lê Chí Hiệp đã chủ trì xây dựng đề án và vào năm 2002, Bộ môn đã tuyển sinh khóa Cao học ngành Công nghệ nhiệt đầu tiên. Đây là chương trình cao học đầu tiên của ngành tại các tỉnh phía Nam, trở thành “hạt nhân” đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhiều học viên cao học sau đó đã hoàn thành chương trình tiến sĩ và quay trở lại làm giảng viên cốt cán cho Bộ môn như TS. Võ Kiến Quốc, TS. Phan Thành Nhân, TS. Huỳnh Phước Hiển…
Về mặt nhân sự, Bộ môn liên tục được bổ sung các giảng viên trẻ và các Tiến sĩ được đào tạo từ nước ngoài như TS. Nguyễn Văn Tuyên, TS. Bùi Ngọc Hùng, TS. Hà Anh Tùng. Đồng thời, các thành tựu của đội ngũ giảng viên cũng được ghi nhận rộng rãi: PGS.TS Hoàng Đình Tín được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân (2010), Thầy Lê Chí Hiệp được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú (2008) và công nhận chức danh Giáo sư (2010), Thầy Nguyễn Thế Bảo được công nhận chức danh Phó Giáo sư (2018).
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự phát triển vượt bậc trong hợp tác quốc tế và kết nối doanh nghiệp. Mối quan hệ này mang lại nhiều học bổng giá trị cho sinh viên, các phòng thực hành hiện đại do doanh nghiệp tài trợ (Coteccons, Daikin, Takisha, Samsung, Panasonic), và cơ hội thực tập, làm đồ án tốt nghiệp gắn liền với thực tiễn. Đỉnh cao của sự phát triển này là việc Bộ môn kiểm định thành công chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn AUN-QA vào năm 2018, khẳng định chất lượng đạt tầm khu vực.
Từ năm 2018, dưới sự dẫn dắt của Chủ nhiệm Bộ môn mới là Thầy Hà Anh Tùng, các hoạt động gắn kết cộng đồng được đẩy mạnh. Hội Cựu sinh viên Nhiệt lạnh Bách khoa và Quỹ học bổng Cựu sinh viên được thành lập năm 2019, tạo nên một hệ sinh thái “Bộ môn – Sinh viên – Doanh nghiệp” vững mạnh. Sinh viên của Bộ môn cũng liên tục đạt được các giải thưởng cao trong các cuộc thi học thuật toàn quốc và quốc tế.
Song song với đào tạo, hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ vẫn là một thế mạnh. Các thầy cô thường xuyên phụ trách các khóa đào tạo chuyên ngành cho doanh nghiệp và thực hiện nhiều dự án nghiên cứu được đặt hàng bởi các đối tác lớn trong và ngoài nước như LG (Hàn Quốc), GIZ (Đức), Daikin (Nhật Bản), PECC2 (Việt Nam). Ngoài ra, Bộ môn hiện cũng đang đẩy mạnh một số hướng nghiên cứu trong lãnh vực Năng lượng tái tạo như: nâng cao hiệu suất pin mặt trời, thiết kế và chế tạo động cơ gió phát điện công suất nhỏ với tỉ lệ nội địa hóa 100%, nghiên cứu các loại nhiên liệu sinh học mới…
Như vậy, có thể nói rằng trong suốt hành trình 50 năm lịch sử kể từ Bộ môn Nhiệt & Cơ lưu chất, Trung tâm nghiên cứu Thiết bị nhiệt và Năng lượng mới cho đến Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh hiện nay, mặc dù một số Thầy/Cô đã mất, một số Thầy/Cô đã chuyển công tác hoặc đã nghỉ hưu, toàn thể Thầy Cô Bộ môn nguyện đoàn kết và toàn tâm toàn ý đem hết sức lực của mình để đào tạo đội ngũ kế thừa, tiếp nối những thành tựu tốt đẹp mà các thế hệ đi trước đã để lại.
3. Các thế mạnh và hoạt động nổi bật của Bộ môn
Ngành Kỹ thuật Nhiệt tại Trường Đại học Bách khoa (ĐHQG-HCM) đã khẳng định vị thế là một trong những chương trình đào tạo kỹ thuật uy tín và có lịch sử phát triển 50 năm (tính đến 2025) tại Việt Nam. Chương trình tự hào về những thế mạnh vượt trội, tạo nên một môi trường học tập và nghiên cứu toàn diện cho sinh viên. Một số thế mạnh và hoạt động nổi bật của Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh – đơn vị quản lý ngành Kỹ thuật Nhiệt có thể kể đến như sau:
- Chương trình Đào tạo Tiên phong và Uy tín
Với lịch sử phát triển lâu dài, ngành Kỹ thuật Nhiệt luôn là đơn vị tiên phong trong các lĩnh vực kỹ thuật nhiệt – lạnh, năng lượng tái tạo và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng tại Việt Nam. Chương trình liên tục được cập nhật theo các tiêu chuẩn quốc tế (như AUN-QA), đảm bảo kiến thức sinh viên nhận được vừa hiện đại, vừa phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ toàn cầu. Song song với chương trình Cử nhân – Kỹ sư tại bậc Đại học, Bộ môn cũng hiện đang quản lý chương trình đào tạo Thạc sĩ và Tiến sĩ ngành Kỹ thuật Nhiệt, cung cấp hàng năm đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng tăng của đất nước trong định hướng xây dựng nền kinh tế xanh tuần hoàn, giảm phát thải mà Việt Nam đang kiên trì theo đuổi.
- Đội ngũ Giảng viên có chuyên môn cao và tận tâm yêu nghề
Thế mạnh cốt lõi của ngành đến từ đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao, hầu hết có bằng Tiến sĩ từ các trường đại học danh tiếng trên thế giới. Với kiến thức sâu rộng và kinh nghiệm dày dặn, các giảng viên không chỉ truyền đạt lý thuyết mà còn đóng vai trò là người cố vấn, truyền cảm hứng và hướng dẫn sinh viên trong các hoạt động nghiên cứu khoa học.
Bảng 1: Danh sách 11 Thầy Cô của Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh, cập nhật đến tháng 9 năm 2025.
| STT | Họ tên Thầy Cô | Học hàm – Học vị | Nơi đào tạo |
| 1 | Lê Chí Hiệp | GS. TS | Liên Xô |
| 2 | Nguyễn Thế Bảo | PGS. TS | Úc |
| 3 | Hà Anh Tùng | TS | Canada |
| 4 | Trần Văn Hưng | TS | Bungari |
| 5 | Võ Kiến Quốc | TS | Việt Nam |
| 6 | Nguyễn Văn Hạp | TS | Hàn Quốc |
| 7 | Phan Thành Nhân | TS | Ý |
| 8 | Huỳnh Phước Hiển | TS | Nhật Bản |
| 9 | Hoàng Thị Nam Hương | ThS | Việt Nam |
| 10 | Nguyễn Thị Minh Trinh | ThS | Việt Nam |
| 11 | Nguyễn Văn Hạnh | ThS | Việt Nam |
- Chương trình Học Cân bằng Lý thuyết và Thực tiễn với nhiều trang thiết bị thực hành – thí nghiệm hiện đại
Chương trình học được thiết kế một cách khoa học nhằm cân bằng giữa nền tảng lý thuyết vững chắc và kỹ năng ứng dụng thực tiễn. Sinh viên được tiếp cận với các phòng thí nghiệm hiện đại, tham gia vào các đồ án môn học dựa trên vấn đề thực tế (Project-Based Learning) và hoàn thành Đồ án Tốt nghiệp mang tính ứng dụng cao, giúp chuyển hóa kiến thức sách vở thành năng lực giải quyết vấn đề kỹ thuật phức tạp. Nhờ sử dụng trang thiết bị hiện đại và phong phú, sinh viên cũng có nhiều cơ hội tham gia đăng ký các đề tài nghiên cứu khoa học dưới sự hướng dẫn của Giảng viên Bộ môn.
Hình 1: Khu thực hành chính của Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh
Hình 2: Khu thực hành do công ty Panasonic tài trợ
Hình 3: Khu thực hành hệ điều hòa không khí trung tâm VRF do Samsung tài trợ
Bảng 2: Danh sách 46 trang thiết bị thực hành – thí nghiệm của Bộ môn
| STT | Tên thiết bị, module | Năm | Loại | Tình trạng |
| 1 | Máy tính chạy mô phỏng CFD | 2019 | Máy tính | Đang sử dụng |
| 2 | Cảm biến đo độ ẩm không khí -20 ÷ +70°C (cho máy Testo) | 2018 | Sensor | Đang sử dụng |
| 3 | Datalogger nhiệt độ, độ ẩm Testo 176-H1 | 2015 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 4 | Đồng hồ đo tốc độ gió Testo 416 | 2018 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 5 | Đồng hồ đo nhiệt độ 4 kênh | 2019 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 6 | Máy đo lưu lượng nước nóng < 90°C | 2017 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 7 | Máy đo bức xạ nhiệt, bức xạ mặt trời | 2023 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 8 | Bom nhiệt lượng C200 IKA (xác định nhiệt trị) | 2008 | Thiết bị | Đang bảo trì |
| 9 | Máy đo lưu lượng trong ống kín bằng siêu âm (D903-B1NANE) | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 10 | Máy đo tốc độ gió Testo 425 | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 11 | Thiết bị ghi dữ liệu áp suất Testo 521 | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 12 | Thiết bị hiệu chuẩn áp kế 35 bar (7090) | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 13 | Thiết bị theo dõi độ chênh áp Testo 521 | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 14 | Thiết bị xác định mức lỏng siêu âm Madison-OMNI | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 15 | Thiết bị xác định độ ẩm vật liệu MX-50 | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 16 | Thiết bị đo hệ số dẫn nhiệt QTM-500 | 2008 | Thiết bị | Đang bảo trì |
| 17 | Thiết bị đo độ nhớt LVDV-I Prime | 2008 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 18 | Máy hút ẩm kiểu rotor Model DT-210 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 19 | Máy nghiền mẫu IKA 04301-35 + bộ nghiền vật liệu cứng | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 20 | Máy xác định đặc tính nhiệt vật liệu TCi v2.0 | 2009 | Thiết bị | Đang bảo trì |
| 21 | Máy đo tiếng ồn Model 40425-10 | 2009 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 22 | Thiết bị kiểm tra rò gas hệ thống lạnh/bơm nhiệt Testo 316-4 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 23 | Thiết bị đo lưu lượng, áp suất, nhiệt độ, độ ẩm gió cấp (PH721) | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 24 | Thiết bị kiểm tra bẫy hơi UP 100KT | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 25 | Bộ nghiên cứu hệ thống điều hòa không khí trung tâm mod.GCT/EV | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 26 | Thiết bị sấy UFB 500 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 27 | Thiết bị đo lưu lượng hơi bằng siêu âm Fluxus G601 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 28 | Thiết bị đo điện HIOKI 3286-20 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 29 | Tủ nung FO810 | 2010 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 30 | Thiết bị đo tốc độ gió Fluxe (1) | 2023 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 31 | Thiết bị đo tốc độ gió Fluxe (2) | 2023 | Thiết bị | Đang sử dụng |
| 32 | Mô hình thí nghiệm kỹ thuật lạnh | 2008 | Module | Đang sử dụng |
| 33 | Module truyền nhiệt – bộ trao đổi nhiệt ống xoắn UTC-2/EV | 2012 | Module | Đang sử dụng |
| 34 | Bộ trao đổi nhiệt vỏ – ống (inox 304) | 2018 | Module | Đang sử dụng |
| 35 | Bộ thí nghiệm ống collector không khí có nhám | 2024 | Module | Đang sử dụng |
| 36 | Mô hình thí nghiệm làm lạnh nước & không khí | 2017 | Module | Đang sử dụng |
| 37 | Máy làm lạnh nước & không khí | 2023 | Module | Đang sử dụng |
| 38 | Module lạnh hấp thụ + tấm PV + VT Dual E2200 | 2009 | Module | Đang sử dụng |
| 39 | Module ống khí động | 2016 | Module | Đang sử dụng |
| 40 | Hệ thống máy lạnh Inverter Multi Split (R410A, 3.5kW) | 2016 | Module | Đang sử dụng |
| 41 | Máy lạnh giấu trần nối ống gió Mr. Slim R22 (5.5kW) | 2016 | Module | Đang sử dụng |
| 42 | Bộ thực hành bơm | 2022 | Module | Đang sử dụng |
| 43 | Mô hình ống khí động (B5) | 2023 | Module | Đang sử dụng |
| 44 | Mô hình hệ thống ĐHKK trung tâm – Chiller gió | 2023 | Module | Đang sử dụng |
| 45 | Mô hình hệ thống máy lạnh Samsung VRF | 2024 | Module | Đang sử dụng |
| 46 | Hệ thống xác định điểm mù của nhiên liệu sinh học | 2017 | Thiết bị | Đang sử dụng |
- Liên kết Doanh nghiệp chặt chẽ và cơ hội việc làm cao cho sinh viên
Bộ môn luôn duy trì mối quan hệ hợp tác bền chặt với hàng chục tập đoàn và công ty hàng đầu trong và ngoài nước như: Daikin, Panasonic, Samsung, Mitsubishi, LG, Midea, Ree, Taikisha, Martech, SolarBK, Arico, First Green, Enerteam… Mối liên kết này mang lại cho sinh viên cơ hội tham gia nhiều chương trình thực tập, các chuyến tham quan tại nhà máy, các buổi hội thảo chuyên đề với chuyên gia từ doanh nghiệp, và nhiều cơ hội việc làm ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Điều này đảm bảo chương trình đào tạo luôn bắt kịp yêu cầu của thị trường lao động. Ngoài ra, thông qua sự đóng góp, tài trợ từ mạng lưới các cựu sinh viên và doanh nghiệp, Bộ môn cũng thường xuyên nhận được thêm các trang thiết bị, máy móc mới phục vụ cho giảng dạy và xây dựng được Quỹ học bổng Cựu sinh viên Nhiệt lạnh chuyên hỗ trợ tài chính cho sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt có hoàn cảnh gia đình khó khăn.
- Hoạt động ngoại khóa phong phú giúp sinh viên phát triển toàn diện
Bên cạnh các hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học, Bộ môn cũng thường xuyên tổ chức các sân chơi thể thao cho sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt như giải Bóng đá HRE Energy Open Cup, giải cầu lông HRE Cup, giải bóng rổ HRE 3×3. Câu lạc bộ âm nhạc MACs Club thành lập từ sinh viên Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh vào năm 2018 cũng đã phát triển ngày càng lớn mạnh, tạo được tiếng vang trong và ngoài trường. Ngoài ra, nhằm giúp các em sinh viên nâng cao trình độ tiếng Anh, Bộ môn đã đầu tư xây dựng một phòng học tiếng Anh riêng cũng như định kỳ mở các lớp tiếng Anh luyện thi TOEIC miễn phí.
4. Các thành tích đạt được
- Thành tích của giảng viên Bộ môn
Trải qua lịch sử phát triển 50 năm từ 1975 đến nay, nhiều Thầy cô Bộ môn đã đảm nhiệm nhiều vị trí lãnh đạo trong Khoa và Trường, cũng như đạt được nhiều thành tích, khen thưởng từ nhà trường cho đến Bộ giáo dục và Thủ tướng Chính phủ.
Bảng 3: Danh sách các Thầy cô điển hình của Bộ môn được khen thưởng
| STT | Họ và tên Thầy cô | Bằng khen – Giải thưởng |
| 1 | PGS. TS. Hoàng Đình Tín |
|
| 2 | PGS. TS. Trần Thanh Kỳ |
|
| 3 | GS. TS. Lê Chí Hiệp |
|
| 4 | TS. Hà Anh Tùng |
|
- Thành tích của sinh viên Bộ môn
Trong những năm gần đây, các tập đoàn lớn hoạt động trong lãnh vực Điều hòa không khí bao gồm Panasonic (Nhật bản), Mitsubishi (Nhật bản) và Midea (Trung Quốc) đã tổ chức các cuộc thi thiết kế hệ thống điều hòa không khí trung tâm cho sinh viên chuyên ngành Kỹ thuật Nhiệt trong cả nước. Từ những lần đầu tiên tham gia cho đến nay, sinh viên Bộ môn luôn đạt được các Giải thưởng, thứ hạng cao trong các cuộc thi.
Bảng 4: Danh sách các Giải thưởng mà sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt của Bộ môn đã đạt được gần đây
| STT | Cuộc thi | Giải thưởng |
| 1 | Thiết kế giải pháp không khí toàn diện của Panasonic năm 2022 | Giải 3 toàn quốc |
| 2 | Thiết kế điều hoà không khí “Sáng kiến bền vững – Tiên phong giải pháp tổng thể cho tòa nhà xanh của Mitsubishi Electric Vietnam” năm 2022 | Giải 1 toàn quốc
Giải 2 toàn quốc Giải sáng tạo |
| 3 | Thiết kế điều hòa không khí trung tâm của Midea năm 2023 | Giải 1 Việt Nam
Giải 1 Quốc tế |
| 4 | Thiết kế điều hòa không khí trung tâm của Midea năm 2024 | Giải 1 Việt Nam
Giải 1 Quốc tế |
5. Các hướng nghiên cứu chính của Bộ môn
Trong lãnh vực nghiên cứu khoa học, Bộ môn tập trung vào các hướng nghiên cứu chính như sau:
- Tối ưu hoá các hệ thống lạnh, điều hoà không khí
- Nghiên cứu dòng 2 pha, ống nhiệt
- Phát triển các công nghệ, kỹ thuật sấy
- Thiết kế và tối ưu hệ thống nhiệt công nghiệp
- Thiết kế tuabin gió loại mới
- Ứng dụng năng lượng mặt trời trong cấp điện – phát nhiệt
- Nghiên cứu hệ thống chưng cất nước biển
- Sử dụng hiệu quả năng lượng và tiết kiệm năng lượng
Bảng 5: Danh sách một số đề tài NCKH tiêu biểu của Bộ môn gần đây
| STT | Tên đề tài | Loại đề tài | Thời gian | Chủ nhiệm đề tài |
| 1 | Dự án nghiên cứu đánh giá các tác động về tiết kiệm điện, đảm bảo sự thoải mái cho người dùng và trung hòa carbon trong quá trình vận hành thiết bị Daikin | Hợp tác với công ty Daikin (Nhật Bản) | 2024-2025 | Hà Anh Tùng |
| 2 | Nghiên cứu thực nghiệm kỹ thuật sấy bẹ chuối dùng năng lượng mặt trời kết hợp gia nhiệt phụ trợ | Cấp trường | 2024 – 2025 | Nguyễn Thị Minh Trinh |
| 3 | Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo tuabin gió phát điện 2 tầng cánh đồng trục | ĐHQG loại C | 2022 – 2024 | Nguyễn Thế Bảo |
| 4 | Nghiên cứu cải tiến hiệu quả nhiệt-thủy lực và exergy trong collector không khí có các tấm hướng dòng | ĐHQG Loại B | 2021 – 2023 | Nguyễn Văn Hạp |
| 5 | Nghiên cứu tận dụng nhiệt lạnh từ quá trình tái hóa khí LNG | NCKH hợp tác với PECC2 | 2021 – 2022 | Nguyễn Thế Bảo |
| 6 | Nghiên cứu thực nghiệm thiết bị bay hơi làm việc trong ống nhiệt vòng trọng trường với bề mặt dạng cánh | Cấp trường | 2020 | Huỳnh Phước Hiển |
| 7 | Đánh giá hiệu quả truyền nhiệt của quá trình sôi trong ống nằm ngang đối với môi chất lạnh thay thế so với môi chất hiện hữu | Cấp trường | 2020 | Phan Thành Nhân |
| 8 | Nghiên cứu kiểu nhám mới trong bộ gia nhiệt không khí bằng năng lượng mặt trời để tăng hiệu suất nhiệt | Cấp trường | 2019 – 2020 | Nguyễn Minh Phú |
6. Các khóa đào tạo cho doanh nghiệp mà Bộ môn đã thực hiện
Từ năm 2012 cho đến nay, do nhu cầu đào tạo của Doanh nghiệp liên quan đến nhiều lĩnh vực máy móc thiết bị chuyên ngành Kỹ thuật Nhiệt, các Giảng viên Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh đã trực tiếp tham gia đào tạo nhiều Khóa training cho hàng trăm công ty, nhà máy…. tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, góp phần giúp nâng cao năng lực của đội ngũ kỹ thuật trong các doanh nghiệp.
Bảng 6: Danh sách một số khóa đào tạo điển hình cho Doanh nghiệp mà Bộ môn đã trực tiếp tham gia
| STT | Khóa đào tạo | Từ năm | Thầy cô tham gia |
| 1 | Kiểm toán viên năng lượng – Cấp chứng chỉ bởi Bộ công thương | 2014 – nay | Hà Anh Tùng
Nguyễn Thị Minh Trinh Trần Văn Hưng Huỳnh Phước Hiển Nguyễn Văn Tuyên |
| 2 | Quản lý năng lượng – Cấp chứng chỉ bởi Bộ công thương | 2014 – nay | Hà Anh Tùng
Nguyễn Thị Minh Trinh Trần Văn Hưng Huỳnh Phước Hiển Nguyễn Văn Tuyên |
| 3 | Thông gió và cấp nhiệt cho tòa nhà | 2015 – nay | Hà Anh Tùng
Phan Thành Nhân |
| 4 | Lò hơi và thiết bị đốt | 2019 – nay | Võ Kiến Quốc
Hà Anh Tùng Nguyễn Văn Tuyên |
| 5 | Hệ thống lạnh và điều hòa không khí | 2016 – nay | Hà Anh Tùng
Nguyễn Thị Minh Trinh Huỳnh Phước Hiển Nguyễn Văn Hạnh |
| 6 | Hệ thống thủy lực | 2012 – nay | Hà Anh Tùng |
| 7 | An toàn trong không gian hạn chế | 2013 – nay | Hà Anh Tùng |
| 8 | Thiết bị trao đổi nhiệt | 2015 – nay | Hà Anh Tùng
Võ Kiến Quốc |
7. Một số hình ảnh hoạt động của Bộ môn
- Lễ trao học bổng và Hội thảo chuyên đề
Hình 4: Lễ trao học bổng và Hội thảo của công ty Thành An E&T tháng 04/2025.
Hình 5: Hội thảo và Lễ trao học bổng của công ty Air Filtech tháng 3/2025.
Hình 6: Lễ trao học bổng và Hội thảo của công ty Dr. Fan tháng 2/2025.
- Hợp tác với doanh nghiệp, tổ chức, trường đại học trong và ngoài nước
Hình 7: Tham dự Hội nghị ASHRAE vùng 13 tại Hàn Quốc tháng 8/2025.
Hình 8: Hợp tác về nghiên cứu khoa học với trường Đại học Concordia, Canada tháng 7/2025.
Hình 9: Kiểm định CTĐT ngành Kỹ thuật Nhiệt theo Tiêu chuẩn AQAS của Đức tháng 6/2025.
Hình 10: Hội thảo về Tòa nhà thông minh với các công ty trong và ngoài nước trong lãnh vực điều hòa không khí tháng 6/2025.
Hình 11: Thỉnh giảng tại trường Đại học Quốc gia Kyungpook, Hàn Quốc tháng 3/2025.
- Đi tham quan nhà máy, doanh nghiệp
Hình 11: Tham quan Hội chợ triển lãm Vietfish tháng 8/2025.
Hình 12: Đưa sinh viên đi tham quan nhà máy bia Heineken Vũng Tàu tháng 4/2025.
Hình 13: Tham quan hệ thống điều hòa không khí trung tâm tại nhà ga T3, sân bay Tân Sơn Nhất, tháng 3/2025.
- Hoạt động thể thao, âm nhạc cho sinh viên
Hình 14: Giải bóng đá HRE Energy Open Cup thường niên dành cho sinh viên, cựu sinh viên và doanh nghiệp ngành Kỹ thuật Nhiệt.
Hình 15: Giải cầu lông HRE Open Cup thường niên dành cho sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt.
Hình 16: Giải bóng rổ 3×3 HRE Basketball thường niên dành cho sinh viên ngành Kỹ thuật Nhiệt.
Hình 17: Câu lạc bộ âm nhạc MACs của Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh
Hình 18: CLB giao tiếp tiếng Anh tại Bộ môn
- Hoạt động tư vấn tuyển sinh
Hình 19: Hoạt động tư vấn tuyển sinh học sinh PTTH tại Bộ môn, tháng 4/2025.
